მეცნიერები ამბობენ, რომ მეტყველება დაახლოებით 200 000 წლისაა, ემოცია კი ადამიანებს მანამდეც ჰქონდათ. ადრე ვიკვლევდით, რატომ მოსწონს და არ მოსწონს ადამიანს ესა თუ ის პროდუქტი. ახლა კი უკვე შეგვიძლია ვიკვლიოთ, რა ხდება ადამიანების ტვინებში, როცა მათ ესა თუ ის პროდუქტი მოსწონთ, ან არ მოსწონთ.
გერალდ ზალტმანმა ნეირომარკეტინგზე საუბარი გასული საუკუნის 90-იან წლებში დაიწყო, შემდეგ ეს თემა კიდევ უფრო განავითარა, დღეს კი ნეირომარკეტინგი ყოველდღიურად პოპულარული ხდება. ნეირომარკეტინგი მარკეტინგის მიმართულებაა და იკვლევს, თუ რა ხდება ჩვენს ტვინებში მაშინ, როცა მარკეტინგულ სტიმულებს ვხედავთ. კვლევა სხვადასხვა მეთოდოლოგიით მიმდინარეობს. ადამიანის ტვინში მიმდინარე პროცესებს ძირითადად კომპიუტერული ტომოგრაფიის საშუალებით სწავლობენ. ამ დროს მათ მარკეტინგულ პროდუქტებს აჩვენებენ ან ასმენინებენ, პარალელურად კი, ტვინებს აკვირდებიან.
ბონის ტვინის კვლევის ცენტრის სპეციალისტები ამბობენ, რომ ადამიანის ტვინში მარკეტინგული სტიმულატორების შეხედვის/მოსმენის დროს ორი სისტემა მოქმედებს: დაჯილდოების სისტემა და კონტროლის სისტემა. დაჯილდოების სისტემა მაშინ აქტიურდება, როცა პოზიტიურ და ჩვენთვის საინტერესო რაციონალურ თუ ემოციურ შეთავაზებას ვიღებთ. მაგალითად, თუ ადამიანი ფასზეა ორიენტირებული, როცა მას ფასდაკლება/საჩუქარი/აქცია ესმის, ტვინში დაჯილდოების სისტემა უაქტიურდება, ხოლო თუ რელიგიურია, იგივე სისტემა მაშინ იწყებს მოქმედებას, როცა ბრენდი მას გადახდილი თანხიდან რამდენიმე თეთრის ეკლესიის მშენებლობისათვის გამოყოფას ჰპირდება. პარალელურ რეჟიმში ადამიანს კონტროლის სისტემაც ერთვება, რომელიც ეუბნება, რომ ამ დროისათვის შესაბამისი თანხა არ აქვს, ან ეს პროდუქტი/მომსახურება არ სჭირდება. შესაბამისად, დაჯილდოებისა და კონტროლის სისტემები ერთმანეთს უპირისპირდებიან. გამარჯვებული კი რჩება ემოცია, რომელიც უფრო ძლიერია. სწორედ ამიტომ, მარკეტერები მუდმივად იკვლევენ მომხმარებელს, რათა ზუსტად იცოდნენ, რომელ დაპირებაზე იქნება ადამიანის ტვინი უფრო მეტად მგრძნობიარე.
ნეირომარკეტინგული კვლევები ადასტურებს, რომ პიროვნების ემოციას სხვა ადამიანის ნახვა უფრო მეტად აღძრავს, ვიდრე ნივთების. შესაბამისად, ცალკეული პროდუქტის/მომსახურების რეკლამირებისას ადამიანის სახეების გამოყენება უფრო მომგებიანია.
ყიდვაზე დიდ გავლენას ახდენს ის სურნელიც, რომელიც სავაჭრო სივრცეებში გვხვდება. ამიტომ დღითი დღე უფრო პოპულარული ხდება არომამარკეტინგიც. თუ მომხმარებელი სავაჭრო/კვების ობიექტზე შედის და მას გემრიელი საჭმლის სურნელი ხვდება, იგი უფრო მეტ პროდუქტს ყიდულობს. ამჟამად ბაზარზე ბევრ ისეთ კომპანიას შეხვდებით, რომელიც მარკეტერებს სხვადასხვა სურნელს სთავაზობს: დაწყებული ცხელი პურის სუნით, დამთავრებული არომატით, რომელიც ადამიანებს სისუფთავის შეგრძნებას უტოვებს.
ჩვენს სამომხმარებლო ქცევაზე დიდ გავლენას ახდენს მუსიკაც. ნეირომარკეტინგული კვლევები ადასტურებს, რომ თუ სავაჭრო ობიექტში მუსიკა სწრაფი და დინამიკურია, ჩვენ ამ ობიექტს ჩვეულებრივზე სწრაფად ვტოვებთ, რადგანაც ის ქცევას გვიცვლის. შესაბამისად, სწრაფი კვების ობიექტებზე ხშირად სწრაფ და დინამიკურ მუსიკას ვისმენთ, ხოლო ისეთ ადგილებში, სადაც დიდი ასორტიმენტია და შერჩევასაც მეტი დრო სჭირდება, შედარებით ნელი და თანაბარი ტონალობის მუსიკა ჟღერს.
კვლევები ადასტურებს, რომ ნეგატიურ გუნებაზე ყოფნისას ადამიანები უფრო მეტს ყიდულობენ, რადგან ამ დროს თვითშეფასება შედარებით დაბალი აქვთ. შეძენისას კი გამოიყოფა დოპამინი, რომელიც ბედნიერების შეგრძნების მომატებას იწვევს. შესაბამისად, ადამიანი ასეთ დროს თვითშეფასების ამაღლებისთვისაც ყიდულობს.
ადამიანი არარაციონალურად იძენს, როცა მშიერია. ასეთ დროს, ისინი 30-40%-ით მეტს ყიდულობენ, რადგანაც ჰგონიათ, რომ უფრო მეტი პროდუქტის მოხმარება შეუძლიათ. სწორედ ამიტომ, რეკომენდებულია სავაჭრო ობიექტში წინასწარ შესაძენი პროდუქტების სიით წასვლა, რათა ფული უმიზნოდ არ დაიხარჯოს.
პოპულარული ხდება თვალის მოძრაობის კვლევაც. ტექნოლოგიურ ეპოქაში მეცნიერებმა სპეციალური სათვალე შექმნეს, რომელიც გვეხმარება დავადგინოთ, რას უყურებენ ადამიანები და რა მოსწონთ, ან არ მოსწონთ მათ. მაგალითად, სუპერმარკეტში თვალის მოძრაობის კვლევით ადგენენ, რომელია ის „ცხელი“ ადგილები, სადაც მომხმარებელი უფრო ხშირად ხვდება და „ცივი“ ადგილები, რომლებსაც ისინი ნაკლებად სტუმრობენ. „ცივი“ ადგილების აღმოჩენის შემდეგ, სავაჭრო დარბაზი ისე ეწყობა, რომ ერთი კვადრატული მეტრიდან უფრო მეტი მოგება იყოს მიღებული. თვალის მოძრაობის კვლევა აქტიურია ვებგვერდების ინდუსტრიისთვის. იგივე კვლევა ადგენს, თუ რას და რა ინტენსივობით უყურებენ ადამიანები. შესაბამისად, რეკლამის განთავსებისა და მისი ეფექტიანობისთვის თვალის მოძრაობის კვლევა უმნიშვნელოვანესია.
აღსანიშნავია, რომ მკვლევართა ერთი ნაწილი ნეირომარკეტინგის წინააღმდეგია. მათი აზრით, ამგვარი კვლევები არაეთიკური, ადამიანებზე ასეთი ტიპის მანიპულირება კი – არასასურველია.
