მართალია ყველამ ვიცით, რომ უნდა დავიცვათ საგზაო მოძრაობის წესები და არ უნდა გადავაჭარბოთ სიჩქარეს, რათა თავიდან ავიცილოთ ფატალური შედეგები, თუმცა საგზაო მოძრაობის წესების დაცვა საქართველოში კვლავ აქტუალურ პრობლემად რჩება. სტატისტიკის მიხედვით, ავტოსაგზაო შემთხვევის შედეგად, საქართველოში ყოველწლიურად დაახლოებით 450 ადამიანი იღუპება. ეს მაჩვენებელი 4-ჯერ მეტია, ვიდრე საშუალო ევროპული. თუ როგორ ავირიდოთ თავიდან საგზაო შემთხვევები და როგორ ავიმაღლოთ ცნობიერება საგზაო უსაფრთხოების კუთხით, ამის შესახებ რჩევებს „გრინლაით კონსალტინგის“ დამფუძნებელი, საქართველოს ავტომობილების ინსპექტირების ცენტრების ასოციაციის პრეზიდენტი, დავით მესხიშვილი გვიზიარებს.
სიჩქარე კლავს! შეანელე სვლა!
რა თქმა უნდა, მძღოლების უმრავლესობა იაზრებს, რომ სიჩქარის გადაჭარბებამ შეიძლება ფატალური შედეგი გამოიწვიოს, თუმცა მაინც ამეტებენ სიჩქარეს და ჩნდება კითხვა: რატომ?! ალბათ, ფსიქოლოგიური მომენტია, ერთი მხრივ, დაუსჯელობის სინდრომი, რომც დაჯარიმდეს, თუ ფული აქვს, შეუძლია კიდევ ერთხელ გადაიხადოს ჯარიმა, მით უმეტეს, რომ ამ დარღვევაზე არ არის მიბმული ქულათა სისტემა. ეს უკანასკნელი კი კანონთან ათანაბრებს ფინანსურად შეჭირვებულს და ფინანსურად ძლიერს.
ყველაზე კარგი რჩევა კი ქართულ ანდაზაშია – „მოჩქარეს მოუგვიანდეს“.
საჭიროა სიჩქარის მართვა – ქალაქის ცენტრალურ ქუჩებზე 30 კმ/სთ-ში სიჩქარის შეზღუდვის დაწესება
ყველამ უნდა გავითავისოთ, რომ სიჩქარის გადაჭარბება არის მთავარი დარღვევა, რომელიც იწვევს სიკვდილს. ამ ყველაფრის შესაცვლელად კი მხოლოდ ის არ კმარა, რომ მძღოლებს ვუთხრათ – ჩქარა არ იარონ, აუცილებელია სახელმწიფომ გადადგას საგზაო-სატრანსპორტო უსაფრთხოების პოლიტიკის თანამიმდევრული ნაბიჯები.
აღსანიშნავია, რომ ჩვენთან ეშინიათ სიჩქარის შეზღუდვის და ფიქრობენ, რომ აუცილებლად საცობს გამოიწვევს, არადა პირიქითაა, რაც უფრო მაღალ სიჩქარეს დავუშვებთ მჭიდროდ დასახლებულ ქალაქებში, მით უფრო მალე კონცენტრირდება ავტომობილების დიდი რაოდენობა შევიწროებასთან, ანუ ე. წ. ძაბრთან და მცირდება გზის გამტარუნარიანობაც (თბილისი ნათელი მაგალითია). პარადოქსულად ჟღერს, მაგრამ მაღალი სიჩქარის დაშვება არ ნიშნავს დატვირთული მოძრაობის განმუხტვას და პირიქით, გზის კონკრეტულ მონაკვეთზე შეიძლება საცობის მაპროვოცირებელიც კი გახდეს. საგზაო მოძრაობა მათემატიკური მეცნიერებაა, შესაბამისად, ყველაფერი ითვლება და კვლევას ეყრდნობა. ევროკავშირის წევრი სახელმწიფოების ქალაქების თანამედროვე პრაქტიკა გვაჩვენებს, რომ ქალაქის ცენტრალურ ქუჩებზე 30 კმ/სთ-ში სიჩქარის შეზღუდვის დაწესებამ თითქმის გაანულა საგზაო-სატრანსპორტო შემთხვევებში დაღუპულების რაოდენობა და არც მოძრაობა შეაფერხა.
აუცილებელია საგზაო უსაფრთხოების ლიდერი სტრუქტურის შექმნა
მიუხედავად საგზაო უსაფრთხოების ეროვნული გეგმის არსებობისა, ის მაინც არ არის ეფექტიანი მექანიზმი საგზაო შემთხვევების შემცირების კუთხით. საჭიროა სტრუქტურის შექმნა, რომელსაც დაევალება საგზაო შემთხვევების მიზეზების სიღრმისეული კვლევა, მეცნიერული შესწავლა და მათი აღმოფხვრის მიზნით, პრევენციული ღონისძიებების გატარება. სწორედ ეს არის ჩვენი საერთაშორისო კოლეგების მთავარი რეკომენდაციაც – შეიქმნას საგზაო შემთხვევების შემცირებაზე ორიენტირებული სახელმწიფო სტრუქტურა. აღსანიშნავია, რომ ამ მიმართულებით კონსულტაციები მიმდინარეობს ეკონომიკის სამინისტროსთან და ოფიციალური პირების განცხადებით იგეგმება საგზაო უსაფრთხოების ობსერვატორიის შექმნა საქართველოში. მნიშვნელოვანია, ამ მხრივ გადამწყვეტი ნაბიჯები დროულად გადაიდგას. ჩვენი მიზანია, სახელმწიფო დონეზე ავიყვანოთ სიჩქარის წინააღმდეგ ბრძოლა (ცნობიერების ამაღლება, განათლება, ადმინისტრაციული სანქციები, თანამედროვე ტექნოლოგიები და სხვ.).
საგზაო უსაფრთხოების წესები უნდა ისწავლებოდეს ბაღის ასაკიდან
მთავარი პრობლემა არის განათლებაში. ვფიქრობ, რომ საგზაო მოძრაობის გამოსწორება მხოლოდ საჯარიმო სანქციებით შეუძლებელია, აუცილებელია ადამიანმა გააცნობიეროს, თუ რა საფრთხეების მომტანია მისი დარღვევები. სამწუხაროდ, ჩვენთან ბაღის ასაკის ბავშვებში პრაქტიკულად არაფერი ისწავლება, ასევე სკოლაშიც არადამაკმაყოფილებელია ის პროგრამები, რაც საგზაო უსაფრთხოების მიმართულებით არსებობს.
ექსკლუზიურად თქვენ გეტყვით, რომ უკვე სექტემბერში დასრულებული გვექნება საგზაო უსაფრთხოების სასწავლო პროგრამა ბავშვებისთვის და სპეციალური ტრენინგ-კურსი მშობლებისთვის. ერთი წელია ჩვენი ენთუზიაზმით ვმუშაობთ აღნიშნულ პროგრამაზე, რომელიც შედგენილია ფსიქოლოგების გუნდთან ერთად ქალბატონ თამარ გაგოშიძის ხელმძღვანელობით. გვაქვს დიდი იმედი, რომ გვერდით დაგვიდგებიან გამომცემლობები მასალის გამოცემაში, ბიზნესკომპანიები ცნობიერების ამაღლების კამპანიის წარმოებასა და სახელმწიფო სტრუქტურები პროგრამის დანერგვაში.
საჭიროა ავტოსკოლების საქმიანობის განებართვიანება, ისინი უნდა აკმაყოფილებდნენ საქმიანობისთვის საჭირო მოთხოვნებს.
საქართველო არის ერთადერთი ქვეყანა ევროპაში, სადაც ავტოსკოლის საქმიანობის დასაწყებად არ არის საჭირო ნებართვა. ავტოსკოლები ე. წ. ხრიკებითა და კოდირების გზით ამზადებენ მართვის მოწმობის მაძიებლებს იმისთვის, რომ ჩააბარონ გამოცდა და მოატყუონ თეორიული საგამოცდო პროგრამა. თუმცა საკითხავია, ვინ რჩება მოტყუებული? რა თქმა უნდა, ის ადამიანი, რომელმაც, მართალია, აიღო მართვის მოწმობა, თუმცა არაფერი იცის საგზაო მოძრაობის წესების შესახებ. მართვისმოწმობიანი უცოდინარი ადამიანი გზებზე პოტენციური მკვლელია და ის საფრთხეს წარმოადგენს, როგორც საკუთარი თავისათვის, ასევე გარშემო მყოფთათვის, განსაკუთრებით კი ბავშვებისთვის.
სამგზავრო სავარძელი აუცილებელია ბავშვის უსაფრთხო მგზავრობისთვის
სამწუხაროა, რომ ჩვენს ქვეყანაში ჯერ კიდევ არ არსებობს საბავშვო სამგზავრო სავარძლების გამოყენების აუცილებლობის კულტურა. ცოტამ თუ იცის, რომ თუ ავტომობილი მოძრაობდა 100 კმ/სთ სიჩქარით, საგზაო შემთხვევის დროს, მართალია, ავტომობილი შეჯახების გამო იძულებით ჩერდება, თუმცა ადამიანის სხეული ავტომობილში აგრძელებს იმავე სიჩქარით მოძრაობას. ამ შემთხვევაში უნდა გავიაზროთ, თუ რამხელა მნიშვნელობა აქვს ღვედს. უსაფრთოების ღვედი არის მოწყობილობა, რომელიც შეჯახებისას ზრდასრულ ადამიანს 70%-ით იცავს, ხოლო ბავშვს იმავე პროცენტით იცავს სპეციალური სავარძელი. კვლევები გვაჩვენებს, რომ შეჯახებისას ბავშვის წონა მრავლდება 10-ზე. მაგალითად, თუ ბავშვი იწონის 10 კგ-ს, შეჯახებისას მისი წონა იზრდება 10-ჯერ და ხდება 100 კგ, რომლის ხელში დაჭერაც არის შეუძლებელი, მით უმეტეს უცაბედი შეჯახებისას. ასეთ დროს, ვისაც ბავშვი უზის კალთაში, ვერ იჭერს მას და ბავშვი მთელი ძალით ენარცხება წინა სავარძლის ზურგს, ბავშვი იპრესება სავარძელსა და ზრდასრული ადამიანის სხეულს შორის, სადაც სიცოცხლის გადარჩენა შეუძლებელი ხდება. ეს ყველაფერი წარმოსადგენადაც შემზარავია, თუ რა შეიძლება გამოიწვიოს ზრდასრული ადამიანის არასწორმა მოქმედებამ. სწორედ ამიტომ, ბავშვი უნდა იჯდეს თავის სავარძელში. ერთი შეხედვით წვრილმანი ხშირად ადამიანების სიცოცხლის გადარჩენის გარანტი ხდება.
ტექსტი: სოფიო მალანია
ფოტო: ალექსეი სეროვი
